Natalie Gluschke, vierdejaarsstudent Docent muziek, liep stage in Palestina. Lees hier haar ervaringen.

Met open armen ben ik (en word ik nog steeds) hier ontvangen. Iedereen wil mij maar al te graag laten zien hoe mooi hun Palestina, het Heilige Land, wel niet is; daarnaast wil iedereen mij ook graag laten zien wat voor gevolgen de Israëlische bezetting voor hen heeft en dat wekt veel dubbele gevoelens op. Het is inderdaad ontzettend mooi en bijzonder hier: prachtige woestijnen, indrukwekkende eeuwenoude olijfbomen (goed, ik heb er maar een gezien maar die was dan ook wel meteen ruim vijfduizend jaar oud), een oud klooster, uitgehakt in de rotswand, heilige plaatsen voor verschillende geloven en verre uitzichten (vanaf mijn appartement zie ik in de verte de heuvels waarachter de Dode Zee ligt en als het helder is zie ik zelfs Jordanië). Naast al dit moois dat ik dagelijks zie is er de Israëlische bezetting die helaas ook dagelijks zichtbaar en/of merkbaar is. Tussen de steden zijn checkpoints, onderweg kom je langs stukken van de muur (door Israël veiligheidsmuur genoemd, door de Palestijnen apartheidsmuur), overal is wel ergens in het uitzicht een Israëlische kolonie te zien en rondom de koloniën zie je Israëlische vlaggen die benadrukken dat het een kolonie is (ook al is dat ook duidelijk te zien aan de bouwstijl en de groepjes soldaten die er omheen staan).

In het landschap zie je veel militaire uitkijkposten met rondhangende soldaten en zelfs rondom de bushaltes die gebruikt worden door de Israëlische kolonisten staan groepjes soldaten (om de kolonisten te beschermen tegen de Palestijnen) en daarnaast zijn sommige wegen verboden voor Palestijnen waardoor ze soms een uur doen over een reis die maar twintig minuten zou moeten zijn. Dit is alleen het zichtbare. Het zwaarste hier voor mij is niet het weg zijn van huis, de lange dagen die ik soms maak, het lesgeven zonder dat ik de taal spreek en naast alles wat ik doe hier nog tijd te besteden aan afstudeerwerken… Het zwaarste is het zien van de oneerlijkheid. Ik zie zoveel mooie mensen, zoveel liefde voor de medemens, liefde voor het land en zoveel gastvrijheid en openheid naar mij toe. Tegelijkertijd zie ik de impact die de onvrijheid heeft op hun dagelijks leven en hoe treurig dat hen soms kan maken. Gisteren nog had ik een gesprek met een collega en het enige wat hij wil is vrijheid, niet overal gecontroleerd worden en behandeld te worden alsof hij een crimineel is; dan voel ik me bijna schuldig om de vrijheid die ik heb maar niet weg kan geven. Ik zou hierover inmiddels bladzijdes kunnen schrijven maar laat ik maar overgaan op mijn opleidingsgerelateerde belevingen. 

Ik loop stage bij twee geweldige organisaties die een lichtpuntje zijn voor hun deelnemers: Musicians without Borders en Sounds of Palestine. Met Musicians without Borders (MwB) gaan we naar scholen die vaak weinig geld hebben voor activiteiten en geven workshops aan alle kinderen van de school tegelijk of in twee groepen. Behalve dat het voor mijzelf een geweldige ervaring is om samen met een aantal docenten een workshop te geven aan twee- tot vijfhonderd kinderen (ik wist niet dat dat mogelijk was, maar het blijkt minder moeilijk dan gedacht) is het bijzonder om te zien hoe goed de kinderen reageren op de workshops; zelden zag ik zoveel blije gezichten tegelijk. Veel docenten op de scholen zijn onder de indruk van de docenten van MwB die de kinderen rustig krijgen zonder te schreeuwen. Op de meeste scholen worden stokken en veel geschreeuw gebruikt om orde te houden, de docenten van MwB gebruiken veel grapjes, gebaren, muziek en vooral glimlachen en bereiken vaak een rustigere sfeer.  

De andere organisatie waarbij ik stageloop is Sounds of Palestine (SoP). Dit is een soort leerorkest. De meeste kinderen die deelnemen aan het programma wonen in een van de vluchtelingenkampen rondom Bethlehem. Inmiddels bestaan de kampen niet meer uit tenten maar zijn het kleine, simpele huizen geworden waarin grote families al meerdere generaties wonen. In de kampen hebben de kinderen veel te maken met geweld. Traangas is voor hen helaas niet ongewoon, veel hebben een oudere broer of familielid in de gevangenis om onduidelijke redenen, ouders zijn soms depressief, veel weg of getraumatiseerd en vele families hopen al zeventig jaar terug te keren naar de plekken waar zij vandaan kwamen; ze hebben hun sleutels nog altijd bewaard.

SoP geeft deze kinderen de mogelijkheid een instrument te leren en biedt de familie aan die ze vaak thuis niet hebben, een veilige omgeving, en heeft daarnaast een opvoedende rol (gezond eten, afleren van geweld, praten in plaats van slaan ed.). Vanaf de kleuterschool krijgen de kinderen muziekles. Als ze ongeveer 6 jaar zijn kunnen ze als ze willen een instrument leren: viool, cello, contrabas, klarinet of percussie. Meerdere dagen per week worden ze opgehaald van school om naar SoP te gaan (een locatie buiten de kampen omdat ze in de kampen geen veilige omgeving kunnen garanderen). Ze krijgen individuele en groepslessen, muziektheorie, koor en orkest. De momenten dat ze even geen lessen hebben doen ze activiteiten met de social workers of spelen ze buiten. Het doel van dit programma is naast het leren van een instrument ook het geven van een soort tweede thuis, een plek waar de kinderen (en ook als ze later volwassen zijn) altijd terecht kunnen en waar ze veilig zijn.

Vier dagen per week loop ik stage bij SoP. Ik help de docenten met het verbeteren van hun lessen (op didactisch en pedagogisch gebied). Hier is geen opleiding tot muzikant of muziekdocent en veel docenten komen zonder enige ervaring binnen. Het is mooi en bijzonder om te zien hoe graag de docenten hier zichzelf willen ontwikkelen en hoe snel zij dan ook vooruitgaan. Ook vervang ik docenten als ze er niet zijn, al is dat vaak qua communicatie wel wat lastig omdat ik met mijn Arabisch helaas nog niet zo ver kom.

Zo gaf ik vorige week muzieklessen op twee kleuterscholen in Deheisheh en Al Azzeh Camp, twee van de vluchtelingenkampen rondom Bethlehem. Deheisheh vond ik een prettige, fijne plek: de juffen waren lief, de ruimte was licht en (voor hier) vrij groot en de kinderen waren rustig. In al Azzeh Camp daarentegen zaten veel kinderen in een kleine ruimte met twee juffen die naar mijn idee niet altijd even goed in de gaten hadden wat er gebeurde en het rook niet bepaald fris. De kinderen waren veel drukker, hadden weinig concentratie en waren gewelddadiger naar elkaar. Achteraf bleek dat deze kleuterschool aan een weg ligt waar vaak demonstraties zijn die met geweld en traangas door de soldaten de kop in worden gedrukt. Dat heeft, vanzelfsprekend, veel effect op het gedrag van de kinderen. Dit zijn moeilijke dingen om te zien hier.

Het mooie is dat dat wij met muziek iets kunnen betekenen voor de kinderen, je ziet ze lachen, rustiger worden en genieten van de lessen. Dit is wat ik zie bij Sounds of Palestine, blije kinderen die zich op hun gemak voelen, spelen met elkaar, (soms) heel gedreven zijn een instrument te leren, die zich goed gedragen (in tegenstelling tot het stereotype beeld dat hier is van de kinderen uit de kampen) en zorgen voor elkaar. Natuurlijk hebben ze ook wel eens een dag dat ze zich minder fijn voelen, dat het thuis misschien even heel moeilijk is maar ook daar is ruimte voor. Ik denk dat SoP voor veel kinderen een hele belangrijke rol speelt in hun leven en een kans is om te spelen en te leren in een veilige omgeving. Voor mij is het heel mooi om daar aan bij te kunnen dragen. 

Behalve van het lesgeven hier geniet ik ook van de omgeving (woestijnen, groene valleien en natuurlijk de Dode Zee), van jamsessies met Arabische instrumenten als de ud, kanun, ney en geweldige percussie en van de bedoeïenen- en muziekcultuur. Bedoeïenen zijn mensen die in de woestijn leven en een semi-nomadisch bestaan leiden. Ze hebben hun eigen cultuur en muziekmet instrumenten als rahbaba en shubaba, een soort viool en fluit.

Het is ongelofelijk bijzonder en fijn om hier te zijn, ik geniet elke dag en heb nooit een dag gehad waarop ik geen zin had in de dag of me (mentaal) niet prettig voelde. Geweldig dus! Over ruim twee weken moet ik alweer naar huis, wat vliegt de tijd hier, maar daar denk ik nu nog even niet aan. De komende twee weken geniet ik nog even van dit prachtige Palestina!

Natalie Gluschke