Wie was Sweelinck?

Jan Pieterszoon Sweelinck was misschien wel de belangrijkste componist die Nederland heeft voortgebracht.

Jan Pieterszoon Sweelinck werd geboren in mei 1562 in Deventer. Hij was een Nederlands componist, organist, klavecinist, muziekpedagoog, muziekorganisator en ensembleleider en gold als een van de belangrijkste componisten uit de tijd van de overgang van renaissance- naar barokmuziek.

Jan Pieterszoon had een broer en twee zusjes. De kinderen gebruikten de naam van hun moeder Else Sweelinck als achternaam omdat de vader van Jan Pieterszoon Sweelinck als zoon van een katholieke priester en zijn vriendin een bastaardkind was. In de 16de eeuw gebeurde het vaker dat geestelijken hun celibaatsgelofte verbraken, maar dat werd niet geaccepteerd door de samenleving.

Sweelinck leerde orgel en klavecimbel spelen van zijn vader Pieter Swibberts, die tot aan zijn dood in 1573 organist was van de Oude Kerk. Na zijn dood werd Pieter opgevolgd door Cornelis Boskoop, die waarschijnlijk de muzikale vorming van Jan Pieterszoon Sweelinck voortzette.

Sweelinck was niet alleen een fantastische componist; hij was ook beroemd om zijn briljante improvisaties op klavecimbel en orgel en veel musici uit Europa wilden bij hem in de leer. Vooral uit Noord-Duitsland en Engeland stroomden leerlingen naar Amsterdam om bij hem het orgelspel en compositie te leren. Door zijn inkomsten als pedagoog had Sweelinck een comfortabel leven.

Als organist van de Oude Kerk was Sweelinck in dienst als 'stadtmusicyn' van het gemeentebestuur van Amsterdam. Dit betekende dat hij voor en na kerkdiensten op de orgels van de Oude Kerk mocht spelen tijdens sjieke, drankovergoten diners met belangrijke buitenlandse gasten. 

Jan Pieterszoon Sweelinck overleed op 16 oktober 1621 in Amsterdam.

'Elke keer als ik de uitgesleten stenen trap oploop naar het orgel van de Oude Kerk treed ik in Sweelincks voetsporen. Een heel bijzonder gevoel!' 
Matthias Havinga, organist en hoofdvakdocent orgel aan het Conservatorium van Amsterdam
Delen