Harmony, Counterpoint, Partimento
Het boekHarmony, Counterpoint, Partimento: A New Method Inspired by Old Masters van Job IJzerman (Oxford University Press, 2018) beschrijft een methode voor het muziektheorieonderwijs in de bachelorfase. Deze methode steunt op onderzoek naar het gebruik van 'schemata' (karakteristieke harmonisch-melodische progressies) in de galante muziek van de achttiende eeuw en van 'partimenti' in het muziekonderwijs van diezelfde tijd. Partimenti zijn baslijnen waarop musici in opleiding leerden improviseren. De kunst was om de schemata die zo'n bas suggereerde op een toetsinstrument te realiseren en ze al spelend op een organische manier met elkaar te verbinden. Door jarenlange oefening ontwikkelden musici hierin zo'n bedrevenheid, dat zij geen bassen meer nodig hadden om hele sonates uit hun mouw te schudden.
In de partimentopraktijk gingen harmonie en contrapunt hand in hand – twee perspectieven op het compositieproces die zich in het conservatoriumonderwijs van de negentiende eeuw tot aparte disciplines hebben ontwikkeld. Deze methode begint met het contrapuntische perspectief, waarin melodiebouw, de coördinatie van de stemmen en de balans tussen consonantie en dissonantie centraal staan. Pas in een later stadium komen harmonische aspecten, zoals akkoorden en hun omkeringen, cadensen en sequensen, aan de orde.
Harmony, Counterpoint, Partimento grijpt terug op een onderwijstraditie waarin repertoireverwerving en handelingsvaardigheid voorop staan. Het boek onderzoekt een groot aantal schemata - van een parallel stemmenpaar op terts- of sextafstand tot de chromatische tegenbeweging van de ‘omnibus’. Het toont aan dat galante schemata tot diep in de negentiende eeuw hebben gefungeerd als het concrete bouwmateriaal van componisten en het laat studenten hiermee creatieve en praktische ervaring opdoen. Het online werkboek bestaat uit oefeningen die aan de partimentopraktijk zijn ontleend en opdrachten gebaseerd op bestaande composities. De oefeningen nodigen uit tot spelen, zingen, improviseren, en uiteindelijk ook tot het schrijven van noten. Elke oefening resulteert in een schets voor een compositie.